การจัดการสินทรัพย์และหนี้สิน (Asset Liability Management) ตอนที่ 4 (ความเสี่ยงจากการลงทุนอสังหาริมทรัพย์ สินค้าคอมโมดิตี้ และเงินสกุลอื่น)

ความเสี่ยงจากการลงทุนที่เกิดขึ้นทางฝั่งสินทรัพย์ในคราวที่แล้วคือ ความเสี่ยงจากการลงทุนในตราสารหนี้ (Fixed Income) และความเสี่ยงจากการลงทุนในตราสารทุน (Equity) ในคราวนี้เราจะกล่าวถึงความเสี่ยงที่เหลือกัน

 

1.               ความเสี่ยงจากการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ (Property)

 

อสังหาริมทรัพย์ คือ ที่ดิน และทรัพย์สินอื่นที่ติดอยู่กับที่ดินนั้น เช่น อาคาร บ้านเรือน เป็นต้น โดยที่ดินจะเป็น พื้นดินทั่วไป ซึ่งอาจรวมถึงภูเขา ห้วย หนอง คลอง บึง ทะเลสาบ หรือแม้แต่เกาะด้วย

 

ที่ดินส่วนใหญ่จะมีมูลค่าเพิ่มขึ้นตามอัตราเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้น ที่ดินจึงเป็นการลงทุนที่นิยมกันสำหรับการลงทุนระยะยาว ดังที่ได้ยินกันบ่อยๆ ว่าซื้อที่ดินเพื่อเก็บไว้ให้ลูกหลานกัน (ถ้าประเทศไม่โดนยึดหรือเปลี่ยนระบอบไปเป็นคอมมิวนิสต์เสียก่อน)

 

อาคารและบ้านเรือนทั้งหลาย ก็เป็นการลงทุนที่ดี แต่ก็สามารถเป็นสิ่งก่อสร้างที่เสื่อมมูลค่าลงตามกาลเวลา ซึ่งจำเป็นจะต้องมีการดูแลรักษาหรือปรับปรุงอยู่เสมอเพื่อรักษามูลค่าของอาคารและบ้านเรือนเอาไว้

 

โดยรวมแล้ว อสังหาริมทรัพย์นั้นถือว่าเป็นการลงทุนที่สามารถหวังได้ทั้งค่าเช่า (Rental fee / dividend) และมูลค่าเพิ่ม (Capital gain) ได้เหมือนกับตราสารทุน ซึ่งก็มีความเสี่ยงจากความผันผวนของราคาของอสังหาริมทรัพย์ในตลาด (อย่างเช่น Market Risk) เหมือนกับตราสารทุนเช่นกัน และสิ่งที่ต้องระวังมากเป็นพิเศษสำหรับอสังหาริมทรัพย์ก็คือ สภาพคล่อง (Liquidity) ของที่ดินหรืออาคารบ้านเรือนนั้น เพราะว่าการจะหาคนมาซื้อมาขายในตลาดนั้นได้ยากกว่าตราสารทุน (Equity)

 

2.               ความเสี่ยงจากการลงทุนในสินค้า (Commodity)

 

สินค้าคอมโมดิตี้ (Commodity product) เป็นสินค้าทั่วไปที่จับต้องได้ แต่ที่นำมาลงทุนกันส่วนใหญ่ก็คือสินค้าที่ยิ่งเก็บไว้นานก็ยิ่งมีราคาสูงขึ้น หรือซื้อเอามากักตุนสำรองใช้ไว้ก่อนเพื่อจะได้นำมากำหนดราคาต้นทุนได้ถูกต้อง ซึ่งปกติแล้วจะสามารถแบ่งสินค้าเหล่านี้ออกเป็น 3 ประเภทใหญ่ๆ คือ

1.               โลหะและอัญมณี เช่น ทองคำ เงิน ทองแดง เพชร พลอย เหล็ก อลูมิเนียม เป็นต้น

2.               พลังงาน เช่น น้ำมันดิบ ก๊าซธรรมชาติ เป็นต้น

3.               สินค้าเกษตร เช่น ข้าว ยางพารา มันสำปะหลัง ข้าวโพด เป็นต้น

 

สินค้าแต่ละประเภทก็มีความเสี่ยงเฉพาะทางที่แตกต่างกันไป แต่โดยรวมแล้วสินค้าเหล่านี้จะมีมูลค่าที่แปรผันตามอัตราเงินเฟ้อในตลาดอยู่ไม่มากก็น้อย และก็มีความเสี่ยงจากความผันผวนของราคาของสินค้าคอมโมดิตี้ (Market risk) เช่นกัน 

 

3.               ความเสี่ยงจากการลงทุนในเงินสกุลอื่น (Currency)

 

ความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศเป็นหนึ่งในสิ่งที่สำคัญอย่างมากสำหรับการจัดการสินทรัพย์และหนี้สิน (Asset Liability Management) เพราะจะเห็นได้ว่าบางบริษัทจะต้องปิดกิจการลงเนื่องจากการขาดทุนจากอัตราแลกเปลี่ยนอย่างมหาศาลโดยไม่รู้ตัว ยกตัวอย่างเช่น บริษัทมีหนี้สินเป็นเงินบาท แต่สินทรัพย์ที่ลงทุนนั้นเป็นเงินสกุลดอลล่าร์ ซึ่งมีค่าผันผวนไปมาโดยเฉพาะเมื่อความน่าเชื่อถือของเงินสกุลในประเทศนั้นๆ เปลี่ยนไป ทำให้มูลค่าสินทรัพย์และหนี้สินเพิ่มขึ้นหรือลดลงได้ไม่พร้อมกัน และส่งผลไปถึงงบดุล (Balance sheet) ของบริษัท ที่อยู่ๆ ก็ทำให้สินทรัพย์ลดฮวบหรือหนี้สินเพิ่มขึ้นโดยไม่ทันตั้งตัว เหมือนดังวิกฤติเศรษฐกิจ “ต้มยำกุ้ง” เมื่อปีพ.ศ. 2540 ที่ทำให้บริษัทหลายแห่งต้องปิดกิจการลงไป เนื่องจากค่าเงินบาทลอยตัว ทำให้ไม่สามารถแบกรับภาระหนี้สินจากการกู้ยืมเงินตราต่างประเทศได้  

 

และสำหรับคนที่ลงทุนในกองทุนรวมที่ลงทุนในสินทรัพย์ต่างประเทศ (Foreign Investment Fund) หรือที่เรียกสั้นๆ ว่า FIF นั้น ก็หมายถึงการถือความเสี่ยงด้านอัตราแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศไปด้วย

 

การประกันความเสี่ยง หรือที่เรียกกันว่า Hedging จึงเป็นที่นิยมทำกันในหมู่นักการเงิน โดยการทำ Hedging ของอัตราแลกเปลี่ยน คือการทำสัญญาซื้อขายเงินตราต่างประเทศ โดยทำการ Lock อัตราซื้อขายล่วงหน้า เพื่อไม่ให้เกิดส่วนได้ส่วนเสีย จากการถือครองเงินสกุลในประเทศ หรือเงินสกุลต่างประเทศ ภายในช่วงระยะเวลาที่ระบุไว้ในสัญญา

 

จะเห็นได้ว่าความเสี่ยงที่กล่าวมาทั้งหมดนั้นเป็นเพียงความเสี่ยงส่วนหนึ่งที่สามารถเกิดขึ้นได้ในฝั่งสินทรัพย์ สำหรับความเสี่ยงในทางหนี้สินนั้นก็ขึ้นอยู่กับประเภทของธุรกิจที่ทำ ถ้าบริษัทเป็นธุรกิจที่ไม่ต้องไปกู้ยืมหรือไม่ต้องมีพันธะสัญญาระยะยาวกับลูกค้าแล้วก็คงไม่ต้องเป็นกังวลกับการจัดการความเสี่ยงทางด้านหนี้สินมากนัก แต่ถ้าบริษัทเป็นสถาบันการเงินและได้ทำธุรกิจที่ต้องมีพันธะสัญญากับลูกค้า (อย่างเช่นธนาคารหรือบริษัทประกันภัย) แล้วก็คงจะหนีไม่พ้นกับการที่จะต้องจัดการความเสี่ยงทางฝั่งหนี้สินไปพร้อมๆ กันกับความเสี่ยงทางฝั่งสินทรัพย์ไปด้วย

 

สามารถหาซื้อหนังสือ “ให้เงินทำงาน – การจัดการสินทรัพย์และหนี้สินอย่างถูกวิธี” ได้ตามร้านหนังสือ “ซีเอ็ด” ที่เป็นตัวแทนจัดจำหน่ายทั่วประเทศ  โดยหนังสือเล่มนี้ได้กล่าวการบริหารความเสี่ยงทางด้านการเงินที่เน้นการจัดการสินทรัพย์และหนี้สินโดยละเอียดครับ

 

·         [ พิเชฐ เจียรมณีทวีสิน (ทอมมี่) – ปัจจุบันดำรงตำแหน่งรองประธานบริษัทเอไอเอ รองนายกสมาคมนักคณิตศาสตร์ประกันภัยแห่งประเทศไทย และประธานคณะอนุกรรมการคณิตศาสตร์ประกันภัยของสมาคมประกันชีวิตไทย ]